ریشه خصوصی سازی
آبان ۱۳۹۷ بخشنامه‌ای از طرف باقر لاریجانی معاون آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی برای اجرا ابلاغ شد که طی آن مجوز ایجاد بخش خصوصی در حوزه آموزش پزشکی مورد تأیید قرار گرفته و لازم‌الاجرا می‌شد.
در بخشی از نامه‌ای که معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای اجرا به مراکز ذی‌ربط خود ارسال کرده آمده است: «با توجه به مطالعات صورت گرفته در خصوص نیازسنجی و برآورد نیروی انسانی موردنیاز بخش سلامت، به نظر می‌رسد در بسیاری از رشته‌ها یا مقاطع علوم پزشکی تربیت نیروی انسانی به میزان مکفی صورت گرفته و یا اینکه با توجه به تعداد مراکز تربیت‌کننده فعلی، این نیازها در چند سال آتی مرتفع خواهند شد. لذا انتظار می‌رود بخش خصوصی متقاضی و علاقه‌مند به موضوع آموزش ضمن توجه به نیازهای کشور، توان خود را در جهت ارتقاء کیفی آموزش و تربیت دانش‌آموختگان با سطح کیفی و توانایی علمی و عملی قابل‌رقابت با دانشگاههای برتر جهان بکار بندد».
در این نامه ارسالی دو نکته مطرح‌شده که باعث اعتراض بسیاری از فعالین دانشجویی و دانشگاهی شده است. در بخشی از نامه باقر لاریجانی نوشته‌شده است: «کلیه عرصه‌های آموزش بالینی و نظری باید در تملک هیئت مؤسس بوده و استفاده از عرصه‌های آموزش دولتی (استیجاری) فقط به مدت بسیار محدود و در چهارچوب مشخص امکان‌پذیر است» یعنی طبق این آیین‌نامه به مؤسسه خصوصی اجازه داده‌شده تا حتی به‌صورت استیجاری بتواند شرایط آموزش پزشکی را فراهم کند.
در بخش دیگری از نامه نیز آمده است: «امیدواریم با ورود بخش خصوصی توانمند شاهد ارتقای کیفی آموزش عالی بخشسلامت باشیم و وزارت بهداشت از تکرار تجربه سایر بخش‌های آموزشی کشور در تأسیس مؤسسات بی‌شمار و فاقد توانایی و کیفیت لازم اجتناب خواهد ورزید و از مشارکت جدی و پرتوان بخش خصوصی که باانگیزه‌هایی فراتر از انگیزه‌های مادی قصد حضور در این عرصه دارند استقبال می‌کند» نکته حائز اهمیتی که در این بخش از نامه معاون آموزشی وزیر
در بخش دیگری از نامه نیز آمده است: «امیدواریم با ورود بخش خصوصی توانمند شاهد ارتقای کیفی آموزش عالی بخشسلامت باشیم و وزارت بهداشت از تکرار تجربه سایر بخش‌های آموزشی کشور در تأسیس مؤسسات بی‌شمار و فاقد توانایی و کیفیت لازم اجتناب خواهد ورزید و از مشارکت جدی و پرتوان بخش خصوصی که باانگیزه‌هایی فراتر از انگیزه‌های مادی قصد حضور در این عرصه دارند استقبال می‌کند» نکته حائز اهمیتی که در این بخش از نامه معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمده افزایش کیفیت آموزش عالی در حوزه پزشکی است اما همین‌جاست که این سؤال مطرح می‌شود؛ آیا ایجاد مؤسسات آموزش عالی در حوزه پزشکی می‌تواند باعث افزایش کیفیت آموزشی شده و تجربه تلخ مؤسسات غیردولتی در حوزه فنی و علوم انسانی تکرار نشود؟
واکنش ها و اعتراضات
در این میان اعتراضات شدید و خیزش های اعتراضی گوناگونی از طرف جامعه پزشکی کشور و دانشجویان رشته های علوم پزشکی شکل گرفت که بنظر میرسید بیشترین ضرر را از این مصوبه متحمل شده و آینده شغلی خود را در مخاطره میدیدند. بعنوان نمونه این اعتراضات میتوان به نامه اعتراضی شوراهای صنفی ۵۴ دانشگاه کشور به وزارت بهداشت ،تجمع دانشجویان دانشگاههای مختلف علوم پزشکی از جمله بهشتی و شیراز ، جمع آوری بیش از ۲۰۰۰ امضای الکترونیکی و کمپین های توئیتری و اینستاگرامی با هشتگ سلامت_فدای_پول اشاره کرد.
نامه شوراهای صنفی:
بسم الله الرحمن الرحیم
«ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم»
خداوند سرنوشت هیچ قومی و «ملّتی» را تغییر نمی دهد مگر آنکه آنها خود تغییر دهند.
سلامت عمومی جامعه از مهم‌ترین معیارهای رشد و پیشرفت هر ملتی است که حکومت‌ها و دولت‌های مختلف نیز با درک این مهم در جهت برنامه‌ریزی صحیح و استراتژیک برای رسیدن به این هدف تلاش میکنند.
اصلی‌ترین قطعه در پازل سلامت جامعه متخصصانی هستند که با علم و دانش کافی و برخورداری از حس مسئولیت‌پذیری در قبال مردم برای نیل به سوی جامعه‌ای سالم تلاش می کنند.
به همین جهت همواره ایجاد ساختارهای آکادمیک و با کیفیت آموزشی جهت تربیت متخصصان و کارشناسان زبده علوم پزشکی و نیز ایجاد انگیزه کافی برای فعالیت آنان از جمله امنیت شغلی و حفظ شأن و منزلت اجتماعی و سایر مزایای مادی و معنوی از موارد مورد تاکید کشور های توسعه یافته است.
از طرفی حوزه علوم پزشکی و رشته‌های مرتبط با آن در کشور عزیزمان ایران یکی از حوزه‌هایی است که پس از انقلاب اسلامی با پیشرفت‌های شگفت‌انگیز مورد تحسین جهانیان قرار گرفته و در مجامع علمی و بین‌المللی از صاحب نظران این عرصه است.
اما اخیرا انتشار رسانه‌ای آئین‌نامه تأسیس مراکز آموزش عالی علوم پزشکی خصوصی و دستور العمل اجرائی آن به شماره د/۵۰۰\۴۶۹۱ و تاریخ ۱۹\۹\۹۷ از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موجی از نگرانی و اعتراضات شدید را در بین دانشجویان و فارغ التحصیلان و متخصصان علوم پزشکی سبب شده است.
صدور چنین آئین نامه‌ای در حالیکه وزیر بهداشت چندی پیش به انتقاد شدید از ایجاد بی‌رویه دانشگاه در کشور پرداخته بود و نیز با توجه شرایط کنونی دانشگاههای علوم پزشکی و کمبود امکانات شدید به گونه‌ای که وزارت بهداشت حتی توانایی تامین اعضای هیئت علمی و بیمارستان و فضای آموزشی و ایجاد شغل مناسب برای دانشجویان بخش دولتی را هم دارا نیست، موجب نگرانی شدید جامعه علوم پزشکی کشور شده است!
وضعیت زمانی باعث ترس و نگرانی شدید می‌شود که با نگاهی سطحی به رویه گسترش مراکز آموزش عالی و رشته‌های دانشگاهی در حوزه فنی و انسانی با نتایج بحرانی و تاسف‌آوری روبرو می‌شویم که با کاهش سطح آموزش موجب ضربه به سطح علمی فارغ التحصیلان این رشته‌ها، از بین رفتن بازار کار و در پی آن اثرات مخرب فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی در جامعه را میتوان تنها به عنوان نمونه‌ای از تجارب اجرای طرح‌های خصوصی سازی و گسترش مراکز آموزش عالی در ایران نام برد.
همچین در دستورالعمل ابلاغی اخیر مجوز واگذاری بخش آموزشی دانشگاه/دانشکده‌های علوم پزشکی دولتی نیز ذکر شده است که علاوه بر موارد یاد شده، موجب نگرانی شدید درباره امکان ورود دانش‌آموزان بااستعداد ولی محروم از تمکن مالی به دانشگاههای علوم پزشکی دولتی کشور می‌شود.
به اطلاع دانشجویان علوم پزشکی سراسر کشور می‌رساند شوراهای صنفی دانشجویان علوم پزشکی کشور به عنوان تنها نمایندگان قانونی دانشجویان علوم پزشکی‌کشور مخالف با اجرای چنین آئین نامه یا سایر دستورالعمل‌ها و آئین‌های مشابه است و پیگیر ابطال این آئین‌نامه بدون هیچ قید و شرطی است.
بدیهی است در صورت عدم ابطال این طرح که دارای مخاطرات جدی و خطرناک برای سلامت جامعه بوده و یا عدم مشورت گیری از شوراهای صنفی در سایر امور آموزشی کلان قبل از تصویب طرح‌های سراسری از سوی وزارت بهداشت، شورای صنفی دانشجویان با استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و مجاری قانونی، پیگیر احقاق حقوق آموزشی دانشجویان خواهد بود.
واکنش مسولین و نمایندگان
نایب رییس اتحادیه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیر دولتی گفت: واگذاری رشته‌های پزشکی به بخش خصوصی به نفع سلامت مردم نیست و بهتر است وزارت بهداشت خود این رشته‌ها را سرویس دهد.
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان علوم پزشکی مشهد گفت: خصوصی سازی رشته‌های پزشکی به منزله این است که به افراد اجازه دهیم پزشکی و رشته‌های پیرا پزشکی را بخوانند و در پایان هم هیچ بازدهی نداشته باشد.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اعتراضات صورت گرفته نسبت به ابلاغ آیین نامه جدید وزارت بهداشت مبنی بر ایجاد مراکز خصوصی آموزش علوم پزشکی، با بیان اینکه این آیین نامه هنوز اجرایی نشده و اعتراضات در این شرایط مبنای صحیحی ندارد، اظهار کرد: ایجاد مراکز و راه‌اندازی دوره‌های آموزش علوم پزشکی در بخش خصوصی منافات و تعارضی با عدالت آموزشی ندارد.
تجمع معترضان
تحلیل ها و نظرات
گروهی علت اصلی این مصوبه و پافشاری مسولین وزارت بهداشت را بر اجرای آن ، تلاش مسولین برای شکستن اعتبار رشته های علوم پزشکی و خنثی کردن اشتیاق ایجاد شده در میان داوطلبان کنکور با پایین آوردن این رشته ها از لحاظ جایگاه اجتماعی میدانند.
عده ای از مسولین وزارت بهداشت اما کمبود نیروی انسانی متخصص را بعنوان علت اصلی این مصوبه مطرح میکنند که با توجه به آمار های غیر رسمی از اشباع شدن رشته های علوم پزشکی تا سال ۱۴۰۰ در ایران بنظر این ادعاها بی پایه و اساس می آید.
نتیجه حاصله
با ورود دکتر نمکی به وزارت بهداشت بعنوان سرپرست و سپس بعنوان وزیر بهداشت جایگزین دکتر هاشمی بنظر تفکری جدید در راس وزارت قرار گرفت که با صدای معترضین همراه بود و امید ها را برای لغو این مصوبه به جامعه علوم پزشکی بازگرداند.
در آخرین اظهار نظر وزیر بهداشت در رابطه با خصوصی سازی ایشان مصوبه را ملغی خواندند و این به معنای پیروزی اتحاد جامعه علوم پزشکیست.
